Materiały Edukacyjne

    Jesteś tutaj:  
  1. Strona główna
  2. Baza wiedzy
  3. Materiały Edukacyjne
  4. Scenariusz: Słowiańska pisanka

Scenariusz: Słowiańska pisanka

Odsłony: 5524

Scenariusz lekcji etyki pt.

„Słowiańska pisanka i symbolika jej kolorów”

Potrzebny materiał

  1. Jajko niekolorowe
  • Prawdziwe, gotowane na twardo,
  • Drewniane,
  • Plastikowe,
  • Styropianowe,
  • Wycięte z kartonu,
  • Wycięte z filcu itd., itp.,
  • Otwierane z przezroczystego plastiku
  2. Materiały do kolorowania:
  • Farbki (uwaga, styropian i plastik źle przyjmują niektóre farbki)
  • Kredki,
  • Długopisy,
  • Kolorowe papierki,
  • Bibuła kolorowa,
  • Zdjęcia z gazet,
  • Kolorowe skrawki filcu,
  • Kolorowy brokat w kleju lub zwykły
  • Drobne kolorowe kuleczki, perełki, itd.
  1. Materiały pomocnicze:

Malowania jajek tłumaczyć nie trzeba.

Jajka styropianowe można ozdobić np. przypinając filcowe płatki kwiatowe lub inne kształty (serduszka, kwiatki, słoneczka, coś, co dotycz przyrody).

Na filcowe kształty jajowe można przyklejać lub przyszywać inne filcowe kształty (przyroda), kolorowe ozdoby, jak guziki, tasiemki, piórka.

Jajka otwierane wypełniamy kolorowym brokatem, skrawkami kolorowych papierków/ bibułki, brokatem, pokolorowanym farbami makaronem, itp.

Lekcja etyki nie jest, oczywiście, miejscem na 45 min. wyklejanek. W starszych klasach (też można dać im szansę się pobawić ;-) ), może uda się, więc zakończyć ten temat współpracą z nauczycielem plastyki lub zpt? Prowadzimy rozmowę podczas czynności artystycznych. Z młodszymi, najpierw chwilę rozmawiamy (łatwo się rozpraszają) na podstawowe tematy, a potem kontynuujemy, bawiąc się.

Użycie kolorów ma być wyborem dzieci/ młodzieży po tym, co usłyszą od nauczyciela.

Część I – jajko.

  1. Pytamy, z czym kojarzy im się malowanie jajek. Gdy usłyszymy, że z Wielkanocą, pytamy…
  2. Czy wiedzą, że pisanki są kulturowo wcześniejsze od Wielkanocy i tak naprawdę zostały wymyślone przez inne wiary. Z reguły nie wiedzą, zatem tłumaczymy, iż…
  3. Przed przyjęciem chrześcijaństwa przez Mieszka I (a nawet i po, starszym warto przypomnieć, że świat nie zmienia się z dnia na dzień i tylko dlatego, że król coś postanowił), nasi przodkowie – dawni Słowianie czcili różnych bogów i składali hołd przyrodzie. Jednym ze świąt był powrót wiosny, powrót przyrody do życia - Gody Jare (obchodzone w równonoc wiosenną – informacja dla tych, którzy już rozumieją takie pojęcia). Słowianie świętowali odrodzenie się natury po zimie, kiedy to nic nie kwitnie i nie rośnie, a wiosną znów ziemia się zazielenia, rosną kwiaty, będą nowe plony. Od pór roku i pogody zależały zbiory, a nawet przeżycie ludzi – dlatego tak ważny był powrót wiosny i życiodajnego słońca.
  4. Jajko jest symbolem nowego życia, wiosennego powrotu do życia - z pozornie martwego jaja wykluwa się pisklak. (Starszym można wytłumaczyć, że dzięki temu chrześcijanie przejęli pierwotne święto powrotu przyrody do życia, umiejętnie wplatając w tę filozofię zmartwychwstanie Chrystusa.)

Ze starszymi możemy porozmawiać również na temat „dlaczego jajko?”.

  • Dlatego, że obecne jest od tysiącleci w mitach różnych kultur (w tym słowiańskiej) o początku świata.
  • Ludziom potrzebne były i nadal są (pisanki, opłatek, siano pod obrusem itp.) przedmioty nieduże, a symboliczne, używane dawniej do zabiegów magicznych (np. przykładane do chorych miejsc pisanki miały je leczyć), dziś bardziej jako symbole (dzielenie się opłatkiem lub jajkiem) i jajo, rzecz poręczna, nadaje się do tego znakomicie, albowiem jest jednocześnie przedwiecznym symbolem odradzania się życia i przedmiotem zupełnie codziennym, dostępnym każdemu.
  • Dla Słowian było talizmanem, chroniącym przed złem

 

Część II – kolory

( https://bialczynski.wordpress.com/slowianie-tradycje-kultura-dzieje/dzieje/dobroslaw-wierzbowski-o-slowianskich-pisankach/ )

Kolory miały i mają swoją symbolikę. Nie zawsze i wszędzie taką samą, ale porozmawianie o niej z dziećmi może być dobrym punktem wyjścia nie tylko do opowiedzenia o obyczajach przodków, ale również o ważnych w życiu wartościach.

- Czerwień to kolor krwi, a więc życia , ale także miłość (serca malujemy na czerwono),

- Żółty to kolor słońca, a słońce to życiodajna siła, świętujemy wszak powrót życia,

- Biały – nowy początek, rozwiązanie problemów, w naszej dzisiejszej kulturze symbolizuje niewinność (suknia panny młodej), dla Słowian – żałoba (także dla muzułmanów i żydów).

( http://www.anastazja.org/symbolika_odziezy_slowian.php https://opolczykpl.wordpress.com/2014/03/08/wiarawiedza-slowian/ )

- Zielony - symbolizuje przyrodę i ma chronić od ran,

- Ciemnoniebieski to symbol wody i nieba,

- Czerni używały Słowianki jako amuletu przed niepłodnością, bo symbolizował ziemię, Matkę Ziemię, także śmierć – dziś kolor żałoby.

Po przeprowadzeniu tych kilku wyjaśnień, prosimy dzieci, aby ozdobiły swoje jajka, wybranymi przez siebie kolorami, dowolną techniką – pomalować, zszyć, nakleić, itd.

Część III – rozmowa

Rozmawiamy z nimi w trakcie lub po (ewentualnie na następnej lekcji, jeśli kończą w domu albo na plastyce czy zpt z innym nauczycielem) na temat wybranych kolorów. Dlaczego ozdobili jajka taką, a nie inną barwą, co ona symbolizuje i dlaczego to, co sobą przedstawia, wydaje się im ważne.

Np. jeśli jajko jest czerwone i ma symbolizować miłość, pytamy, dlaczego, zdaniem ucznia, miłość jest ważna w życiu człowieka.

Jeśli zielone i dziecko myślało o przyrodzie, to czemu ważna jest przyroda, jaką pełni w naszym życiu rolę, dlaczego trzeba ją chronić itd. itp.

Z mniejszymi dziećmi wypisać je dużymi literami (w odpowiednim kolorze) na jakimś ogromnym jajku np. z papieru pakunkowego.

Część IV – następny krok/praca domowa

Na podstawie takich pytań i odpowiedzi możemy przejść do nowej lekcji - tematu wartości, ważnych dla człowieka w życiu – dlaczego są istotne, czy dla każdego takie same (jajka będą wszak miały różne kolory w zależności od osoby).

Albo zadać pracę domową:

  1. Maluchom – na przykład wymianę jajkami (albo raczej niech zapiszą sobie, jakie kolory miało jajko sąsiada, bo na pewno będą woleli zabrać każdy swoje do domu, żeby pokazać rodzicom!), po której będą musieli spróbować wczuć się w koleżankę/kolegę i napisać, dlaczego wybrana przez niego symbolika/ idea jest ważna.
  2. Starszym - wypowiedź np. na temat „Czy wybrany przez Ciebie kolor-wartość ma dziś takie samo znaczenie jak w czasach dawnych Słowian?” Albo: „Dlaczego wybrany przez Ciebie kolor-wartość życiowa istotna jest dla życia w rodzinie/ w grupie (np. szkolnej)/ w społeczeństwie?”

Agnieszka Abémonti-Świrniak

Romanistka, tłumaczka i nauczycielka; od ponad 10 lat mieszka z rodziną we Francji (Paryż). Prowadzi „Rodzicielską Biblioteczkę Laicką”   http://robila.overblog.com , członkini redakcji portalu etykawszkole.pl

More about: |
Wszystkie publikowane na stronie teksty objęte są licencją creative commons 3.0, o ile w tekście nie zaznaczono inaczej. Zezwala się na ich wykorzystanie do celów dydaktycznych z uznaniem praw autorskich i każdorazowym wskazaniem źródła. Serwis korzysta z plików cookies.

Szukaj