Kontynuujemy publikacje opisów gier/zabaw przydatnych na lekcjach etyki. Wyłącznie dla uproszczenia stosujemy głównie termin „zabawa”, także w odniesieniu do opisów gier, oraz zamiennie termin „gracz” lub „uczestnik zabawy”.
W celu lepszej identyfikacji i szybszego odnalezienia danej zabawy/gry są one numerowane w sposób narastający.
Tytułem wprowadzenia w temat zastosowania gier i zbaw na lekcjach etyki bardzo prosimy przeczytać opublikowany wcześniej tekst:
http://www.etykawszkole.pl/baza-wiedzy-/materiay-edukacyjne/275-gry-i-zabawy-na-lekcjach-etyki
Temat cyklu zabaw: chłopcy i dziewczęta
Równorzędność, równa wartość jest na lekcjach etyki istotną wartością. Wszyscy ludzie są równorzędni, ale jednocześnie każda istota ludzka jest niepowtarzalna. Nikt inny nie jest taki sam jak ty, nawet jednojajowe bliźnięta się różnią, ponieważ mają różne doświadczenia życiowe. Chłopcy i dziewczęta znacznie różnią się biologicznie, ale w ramach poglądu humanistycznego są równorzędni. Nauczyciele widzą, że chłopcy i dziewczęta jako grupy rówieśnicze bardzo często zachowują się inaczej. I tak chłopcy są częściej zorientowani na własne ciała, a dziewczęta są od nich bardziej rozwinięte na poziomie językowym i komunikacyjnym. W pierwszych latach szkoły podstawowej chłopcy i dziewczęta jeszcze często bawią się razem, ale tak od czwartej klasy jest tak coraz rzadziej. Wewnątrz klasy szkolnej worzą się odrębne grupy chłopców i dziewcząt. Jednocześnie z wiekiem rośnie wzajemna ciekawość drugą płcią, ponieważ dzieci są coraz bardziej świadome swoich różnic. W tym zestawie j zabaw chcemy pobudzić zainteresowanie innymi. W grupach, w których relacje między chłopcami i dziewczętami wcale nie są takie oczywiste, proponowane zabawy mogą być przydatne do pobudzania i promowania takich relacji.
Zabawa 21 – jestem Maks, czy Lena?
Cele zabawy
- Uczestnicy zamieniają się w kogoś innego , należącego do innej płci, przez co pobudzane jest zainteresowanie tym innym.
- Uczestnicy rozwijają zainteresowanie inną płcią.
- Uczestnicy mogą wyartykułować związek między swoim imieniem i swoją tożsamością.
- Uczestnicy mogą pokazać, co dla nich znaczy ich własne imię.
Przebieg zabawy
Uczestnicy wypisują swoje imiona na kartkach. Prowadząca grę nauczycielka zbiera kartki i je dokładnie miesza. Następnie każdy wyciąga losowo jedną kartkę. Jeśli ktoś wyciągnie kartę z własnym imieniem, nic się nie stanie. Nauczycielka wyjaśnia, że uczestnicy stają się kimś, z czyim imieniem wylosowali kartę, tylko do zakończenia zabawy. Uczniowie siadają w kręgu i po prawej ręce nauczycielki wstawiane jest wolne krzesło. Nauczycielka mówi: „Krzesło po mojej prawej stronie stoi wolne. Na tym krześle siada…….” - i wymienia imię jednego z uczestników zabawy. Ten, kto ma kartkę z wyczytanym imieniem siada na wolnych krześle. Uczeń, obok którego, po prawej stronie zwolniło się w tym momencie krzesło, wymienia kolejne imię i tak dalej.
Pytania refleksyjne
- Czy miałeś trudność z zapamiętaniem imienia na wylosowanej kartce?
- Jak to odebrałeś, że ktoś musiał zareagować na imię, które do niego nie należy?
- Czy jesteś kimś innym, jeśli masz teraz inne imię?
- Co czułeś, kiedy(jako chłopiec) musiałeś zareagować na imię dziewczyny?
- Co czułaś kiedy (jako dziewczyna) musiałaś zareagować na imię chłopca?
- Czy chłopcy i dziewczęta mogą nosić takie same imiona? Czy znasz jakiegoś chłopca i dziewczynę, o takim samym imieniu?
- Jakie chciał byś /chciała byś mieć imię, gdybyś był/była dziewczyną/chłopcem?
Podpowiedź
Niekiedy za danym imieniem kryje się interesująca historia. Nauczycielka na życzenie uczniów może opowiedzieć te historie.
Zabawa 22 - trzej muszkieterowie
Przebieg zabawy
Uczestnicy zostają podzieleni na trzyosobowe grupy w następujący sposób: nauczycielka kierująca zabawą rozcina kilka pocztówek /widokówek/zdjęć na trzy części. Każdy z uczestników dostaję jedną część i szuka właścicieli pozostałych dwóch części. Każda grupa dostaje arkusz roboczy (w załączniku). Członkowie grupy muszą wypracować wspólne odpowiedzi na pytania. Należy tak długo dyskutować, aż zostanie osiągnięta jednomyślność. Następnie każdy z trójki odpowiada na pytanie, w czym się różni od pozostałych dwóch osób. Na zakończenie z trójek tworzą się grupy sześcioosobowe i w takim zespole porównują swoje odpowiedzi na pytania z arkusza roboczego.
Pytania refleksyjne
- Jakie są różnice i jakie wspólne punkty w odpowiedziach na pytania?
- Czy między wami wystąpiły znaczne różnice?
- Czy te różnice wynikają z poglądów wyniesionych z domu, czy nabyliście je w ciągu waszego życia?
- Czy różniące cię od innych poglądy można zmienić? Czy chciałbyś, aby tak się stało?
- Czy wspólne obecnie poglądy mogą w przyszłości stać się różnicami?
Podpowiedź
Kierująca zabawą nauczycielka może wedle własnego uznania rozdzielić części pocztówek. Musi jednak dopilnować, żeby były to grupy mieszane (chłopcy i dziewczęta). Nauczycielka może podpowiedzieć, w jakich obszarach uczniowie będą szukać różnic i podobieństw, na przykład: wiara, płeć, uczucia….
Zabawa jest przydatna przy przerabianiu następujących tematów: kim jestem?, dyskryminacja, wiara i wiedza, światopogląd.
Załącznik do zabawy 22 - karta robocza
Trzy cechy, które nasza grupa uważa za wartościowe
1 ………………………
2……………………….
3……………………….
Trzy cechy, które dla naszej grupy nie są ważne
1…………………………
2………………………..
3……………………..
W tym różnimy się wzajemnie:
Imię………………..
Jestem inny niż pozostali członkowie mojej grupy, gdyż
………………………………………………………………………….
Imię………………..
Jestem inny niż pozostali członkowie mojej grupy, gdyż
………………………………………………………………………….
Imię………………..
Jestem inny niż pozostali członkowie mojej grupy, gdyż
………………………………………………………………………….
Źródło:
Wszystkie opisy gier i zabaw są autorstwa zmarłej w roku 2010 holenderskiej nauczycielki i popularyzatorki etyki humanistycznej, Tryntsje de Groot. Opracowała ona wspaniały podręcznik dla nauczycieli o zastosowaniu gier i zabaw do nauczania etyki pt. Praktijkboek Zin in Spel!? Książkę przetłumaczyła na język niemiecki Ulrike Dausel, a wydał ją Humanistyczny Związek Niemiec (HVD).
Tłumaczenie i opracowanie
Andrzej Wendrychowicz