Do wykorzystania klocków Lego na lekcjach etyki zainspirował mnie projekt Jarosława Marka Spychały „Lego-logos”, o którym dowiedziałam się podczas zajęć z metodyki filozofii, a potem z Internetu. Nie brałam udziału w projekcie, natomiast z wielkim powodzeniem prowadziłam zajęcia w oparciu o pomysł

J. M. Spychały, dostosowując go do lekcji w klasach młodszych szkoły podstawowej.

Dzieci kochają klocki Lego. Przy ich układaniu są skupione, wyciszone i chętnie opowiadają o sobie. Z grupami bardziej zaawansowanymi (ja to robiłam z trzecioklasistami) można wprowadzić trudniejsze zagadnienia etyczne i filozoficzne. Dzieci często wielu sformułowań nie będą rozumiały, ale w ten sposób oswajają się z pojęciami i nazwiskami. Natomiast wyobraźnia dzieci jest ogromna i doskonale dają sobie radę z „niepojętym”.

Oto propozycje zajęć, które doskonale się sprawdziły, zarówno z maluchami z „zerówki”, jak i starszakami z trzeciej klasy. Przebieg lekcji należy dostosować do wieku dzieci i ich możliwości. Z jedną grupą uda się tylko „zbudowanie” pojęcia i omówienie go, z inną można pogłębiać zagadnienie debatując nad wartościami.

Cele zajęć:

- zapoznanie uczniów z kluczowymi pojęciami etycznymi i filozoficznymi, takimi jak dobro, szczęście, reguły, zasady;

- rozwijanie wyobraźni;

- kształcenie umiejętności swobodnego wypowiadania się i wyrażania własnych opinii;

- przygotowanie do rozpoznawania podstawowych wartości;

- kształcenie refleksyjnej postawy wobec świata, ludzi i samych siebie;

- rozwijanie umiejętności współpracy.

Pomoce dydaktyczne: klocki Lego (minimalnie 800-1000 elementów), J. Ch. Andersen „Baśnie”, cytaty filozofów dotyczące szczęścia, komputery z łączem internetowym.

Temat: Dobro (90 minut).

1. Uczniowie „budują” czarodzieja, który czyni dobro.

- pozostawiamy swobodę wykonania czarodzieja uczniom,

- czas na „budowanie” ok. 30 minut.

2. Uczniowie opowiadają o swoich figurach:

– przedstawiają je w dowolny sposób, ale tak, aby każdy miał czas na opowiedzenie o nim, reszta grupy słucha, zadaje pytania.

3. Uczniowie w grupkach dwu-trzy osobowych korzystając z wyszukiwarki internetowej poszukują cytaty dotyczące dobra:

- zapisują cytat, znajdują informacje na temat osoby, która go wypowiedziała,

- krótka prezentacja wyników swojej pracy,

- czas 20 minut.

4. „Metaplan” do słowa DOBRO:

- najpierw skojarzenia dzieci,

- wprowadzenie kilku nazwisk filozofów mówiących o dobru, np. Sokrates – Platon – stoicy – św. Augustyn – Arystoteles (w celu zainteresowania dzieci postaciami filozofów można opowiedzieć o nich jakieś ciekawostki, polecam książkę Diogenesa Laertiosa: Żywoty i poglądy słynnych filozofów, PWN, 1984).

Temat: Szczęście (90 min.).

1. Przeczytać, np. baśń Andersena „Kalosze szczęścia” lub „Choinka”:

- omówić baśń, porozmawiać o szczęściu: kiedy dzieci czują się szczęśliwe? Co im daje szczęście? Czy można być szczęśliwym mieszkając w beczce? (nawiązać do życia Diogenesa z Synopy).

2. Uczniowie otrzymują cytaty różnych osób dotyczące szczęścia:

- pracują w parach,

- „budują” z klocków cytat.

3. Omówienie wyników:

- przeczytanie cytatu,

- zaprezentowanie „budowli”,

- omówienie tego, co sprawiło największą trudność.

Temat: Reguły i zasady (45 min.).

1. Uczniowie wyobrażają sobie świat, w którym istnieje tylko język i rasa, brakuje w nim wszelkich reguł i zasad.

2. Uczniowie z klocków Lego „budują” taki świat:

- mogą to robić pojedynczo, parami lub w grupie do 3-4 osób.

3. Prezentowanie świata.

4. Układanie 10 reguł i zasad rządzących tym światem:

- spisanie ich na papierze – wszyscy muszą przyjąć te reguły.

Janina Tyszkiewicz, nauczycielka etyki, przyrody i wychowania do życia w rodzinie w szkole podstawowej nr 306 w Warszawie. Podyplomowo ukończyła filozofię na Uniwersytecie Warszawskim.